Si Quiroga

SI QUIROGA
Kabanata – 16

Nagbigay ng isang salu-salo si Quiroga,Intsik na nagsusuplay ng lahat na kailangan ng kumbento. Sa malaking tahanan nito malalanghap ang pinagsama-samang pabango, opyo at inimaban na mga prutas.
Kabilang sa mga panauhin sina Señor Gonzales at Don Timoteo Pelaez na tumtutol sa mga gustong gawin ng mga intsik, si Simoun at ibp.
Dahil sa negosyante ang ibang nasa pagtitipon, ang mabuting pagkakakitaan ang pinag-usapan.
Si Don Timoteo Palaez na kahapon lang ay nagsasabing di dapat payagang makipagkalakalan sa mga dayuhan ay pumupuri ngayon sa mga ipinagbibiling larawan at lamapara ni Quiroga na nakalagay sa eskaparate sa komedor.
Isa namang opisyal dati'y galit kay Quiroga dahil sa pagdadala raw nito ng mga tiket na loterya sa China ay pumupuri ngayon sa intsik dahil maaaring ngayon ay papanaluhin sila nito.
Pagkatapos ng kainan, nag-inuman ang mga bisita at itinuloy ang usapan. Isa sa talakayan ay ang pagkaparalisado ng komersyo at ang mataas na pakikipagpalitan sa mga taga Europa. May mga hiling ang mga negosyanteng Kastila kay Simoun na dapat raw makarating sa Kapitan Heneral.
May nagtanong, "ano sa palagay ninyo, Señor Simoun, ang dapat gawin ng pamahalaan para sa pag-unlad ng negosyo?".
"Madali lang," sagot ng mag-aalahas. "Kailangang pag-aralan kung paano umunlad ang ibag bansa."
"Paano nga?!".
Sumagot si Don Timoteo, "Malaki ang magagawa ng daungan. Ang hirap dito sa atin marami ang sirang daungan at hindi pinagagawa."
"Daungan ba, Don Timoteo, para madaling maangat ang mga bakal ninyo?"
"Huwag mong idamay ang mga bakal na tinda ko. HIndi ko kasalanan kung ipagiba ng kanyang kamahalan ang mga dampang nakakasira sa kagandahan ng paligid."
Madalas na ganito ang inuuwian ng usapan, parungitan, sisihan, laban-laban sa kalakalan. Bagama't sa harapan, para silang magkaibigan, sa talikuran nagtatarakan ng mga patalim. Lahat naman halos ay nakakaalam sa tahimik na digmaan ng mga negosyante na lagi namang nasa simbahan.
Isang araw pagkaupo ng gobernadorsilyo sa simbahan agad nagde-quatro para mapansin ng mga tao ang bagon nyang sapatos. Sinagot naman nito ng kasamang gobernadorsilyo rin ng pagpaparanyaan ng brilyanteng kwintas habang nakabuka ang mga tuhod na parang nangangabayo.
Kumalat ang balita tungkol dito at nagkaroon ng isang parang digmaan. Ang isang grupo ng mga mangangalakal ay uupo sa isang parte ng simbahan at panay na nagdede-quatro. Ang kabilang grupo naman ay sa kabilang panig at nangakabuka ang mga paa na parang nangasakay sa kabayo.
Natakot tuloy ang mga gwardya sibil na baka raw may tunay na digmaang nangyayari. Iniutos ng kapitan Heneral na sapagkat maraming pera ang ikinukontribusyon ng mga intsik, at mas malaki ang kinikita, ang mga manerismo nitong mga ito ang dapat gayahin bilang modelo.
Sa totoo lang, hindi ang mga intsik, hindi pilipino, hindi kastila ang mga tuso sa pagnenegosyo. Ang nangunguna sa pagkatuso ay ang pamahalaan na kumikita nang malaki nang walang puhunan.
Nagkasarilinan si Simoun at si Quiroga at naihinga ng intsik ang maraming problema niya. Lalong-lalo na ang mga pautang na hindi binabayaran.
Ipinangako ni Simoun na tutulong siya at sya mismo ang maniningil. Binawasan niya pati ang utang ni Quiroga sa kanya sa kundisyon na magtitinda ito ng mga kontrabandong mga kalakal, gaya ng baril.
Napag-usapan din sa tipon-tipon ang mga sapatos na susuriin, sapatos ng mga kastilang sundalo at hindi ng mga indiyo na di nga dapat pagsapatusin. Nabanggit din ang perya sa Quiapo na pagtatalanghan ng mahika ng amerikanong si Ginoong Leeds.
Nagpaalam ang magkakasama at tutungo sa plaza para masiguro ang mahika ng amerikano, kung sino talaga ang nakakapagsasalita sa misteryosong ulo-mahika o demonyo?
"Anong salamin ang sinasabi mon Ben Zayb? asa loob ng kahon ang ulo. Sa palagay, napagtatrabaho ng madyikero ang espiritu para makapgsalita ang demonyo?" sabi ni Padre Camorra.
Tumanggi si Padre Salivi sa payo ni Simoun na manood ng mahika ng Amerikano. Ano na lamang daw ang sasabihin ng mga nasasakupan? Makipagsiksikan sila sa isang mababang klase ng panoorin?
"Tayka, Padre Salvi," sabi ni Ben Zayb, "hindi naman tayo makikipagsiksikan. Pakikiusapan natin si Ginoong Leeds na huwag papasukin ang sinuman kapag tayo ang nanonood."
Pumayag sumama ang lahat at nagtuloy sila sa plasa para tiyakin nga kung ang nagsasalita sa mahiwagang ulo ay mahika ng Amerikano o lakas ng demonyo.





Ipinasa nina:
Marie Joneth F. Carrillo
Fatima Aira A. Dangpalan
Andrea Flor V. Barlas
Jeff Angelo F. Taclob
IV - St. Jerome